Büyük ünlü uyumu kuralı hangi kelimelerde aranmaz?
Türkçe’ye başka dillerden alınan kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz. Bu kelimeler Türkçe’ye çevrildiğinde her zaman büyük ünlü uyumuna uymazlar: uyum, badem, ceylan, tütsü, dükkan, fidan, gazete, hamsi, kestane, limon, model, kuvvet, güreşçi, selamlama, tiyatro, köşe, ziyaret, sevda, vb.
Büyük ünlü uyumuna uymayan nedir?
Alıntı kelimelerde büyük ünlü uyumu gerekmez: uyum, badem, ceylan, kipper, dükkan, fidan, gazete, hamsi, kestane, keman, limon, model, kuvvet, güreşçi, merhaba, sinema, tiyatro, eğil, ziyaret. Bileşik kelimelerde büyük ünlü uyumu gerekmez: açıkgöz, bilgisayar, sofayat, hanımeli, vb.
Ünlü uyumu kuralı nedir?
Bir sözcüğün ilk hecesinde kalın ünlü (a, ı, o, u) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, ince ünlü (e, i, ö, ü) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, diğer hecelerdeki ünlüler incelir: adım, ayak, boyunduruk, burun, dalga, dudak, yutmak; beşik, bilezik, haşhaş, gözlük, üzengi, vergi, yüzük vb.
Hangi kelimelerde küçük ünlü uyumu aranmaz?
Küçük ünlü uyumu gerektirmeyen kelimeler: Yabancı dillerden Türkçeye çevrilen birçok kelime küçük ünlü uyumunu takip eder. Ancak, bu kural ödünç kelimelerde gerekli değildir: daktilo, doktor, motor, kabul, kitap, konsül, yaramaz, önemli, alacaklı, müzik, profesör, radyo, onurlu, vb.
Özel isimlerde büyük ünlü uyumu aranır mı?
Ders. NOT: Yabancı sözcükler, tek heceli sözcükler, bileşik sözcükler ve özel isimler için yüksek ünlü uyumu aranmaz. a, e, ı, i > a, e, ı, i = (a, e, ı, i) ifadesini (a, e, ı, i) takip etmelidir.
Yağmur küçük ünlü uyumuna uyar mı?
Türkçede küçük ünlü uyumuna aykırı kelimeler de vardır: palm, avurt, mud, shell, kavuk, melon, roasting, reunion, tossing, rain, vb. Alıntı kelimelerde küçük ünlü uyumu aranmaz: actor, alcohol, label, typewriter, acceptance, doctor, cheeky, important, creditor, music, professor, radio, dignified, vb.
Ünlü uyumuna aykırı sözcük nasıl bulunur?
– Tek heceli sözcüklerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmaz. – Yabancı sözcüklerde büyük ünlü uyumu kuralı yoktur. – Türkçe sözcüklere eklenen bazı ekler büyük ünlü uyumu kuralını ihlal eder. Bunlara; -yor, -ken, -leyen, -mtrak, -gil ve -ki ekleri dahildir.
Küçük ünlü uyumu nedir örnek?
Örneğin, küçük ünlü uyumunun kodlaması şu şekilde gösterilebilir: Sözcüğün ilk hecesi a, e, ı, i ise, sonraki hece de a, e, ı, i harflerinden oluşmalıdır. Sözcüğün ilk hecesi o, ö, u, ü ise, sonraki hecede u, ü veya a, e harflerinden biri bulunmalıdır.
Saat büyük ünlü uyumuna uyar mı?
“Ziyaret”, “tiyatro”, “bilgin”, “ceylan”, “fidan”, “hamsi”, “kipper”, “güreşçi”, “dükkân”, “model” ve benzeri kelimeler ödünç kelimeler olduğundan, bu kelimelerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmaz. Saat, taş gibi tek heceli kelimelerde ve Açıkgöz, Çekyat gibi bileşik kelimelerde bu kurala uyulmaz.
Büyük ünlü uyumunu nasıl buluruz?
– a, ı, o, u, alçak ünlüler, – e, i, ö, ü, ince ünlüler. Bu harflerin başına ve sonuna göre büyük ünlü uyumu kuralı ortaya çıkar. Kalın ünlüyle başlayan sözcük aynı şekilde devam ettirilmeli ve kalın ünlüyle bitmelidir.
Zeytin büyük ünlü uyumuna uyar mı?
Elektrik, çiçek, masa, rende, zeytin… gibi kelimeler bile yabancı kökenlidir; ama büyük ünlü uyumuna uygundur.
Sandalye büyük ünlü uyumu var mı?
Eğer biri ilk akşam zayıfsa, diğerleri de zayıf olmalı. Ancak, bu kelime hem yüksek hem de alçak ünlüler içeriyor. Yani sandalye kelimesi. Büyük uyum kuralına uymuyor.
Büyük ünlü uyumu hangi durumlarda aranmaz?
Büyük ünlü uyumu kuralları: a) Yabancı dillerden dilimize giren sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz. b) Tek heceli sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz. d) Birleşik sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz.
Ünlü ünsüz uyumu nedir?
4) Ünlü-ünsüz uyumu Bu uyum; Türkçe sözcüklerde arka damak ünsüzleri a, ı, o, u ünlüleriyle; ön damak ünsüzleriyle ince ünlüler e, i, ö, ü’nün aynı hecede bulunmasıyla oluşan bir uyumdur. Kısaca a, ı, o, u ünlüleri ile g, k, l ünsüzleri; e, i, ö, ü ünlüleri ġ, k, l ünsüzleriyle aynı hecede kullanılamazlar.
Küçük ünlü uyumu ne zaman?
Bir sözcüğün ilk hecesi yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) içeriyorsa, sonraki hece de yuvarlak ünlü (u, ü,) veya düz ünlü (a, e) ile bitmelidir. Bu temaya uyan sözcüklere küçük ünlü uyumu denir.
Tek heceli kelimelerde büyük ünlü uyumu aranır mı?
– Tek heceli sözcüklerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmaz. – Yabancı sözcüklerde büyük ünlü uyumu kuralı yoktur. – Türkçe sözcüklere eklenen bazı ekler büyük ünlü uyumu kuralını ihlal eder. Bunlara; -yor, -ken, -leyen, -mtrak, -gil ve -ki ekleri dahildir.
Türkçe kelimelerde ünlü uyumu bulunur mu?
Türkçe bir sözcükte ilk hecenin ünlüsü kalınsa (a, ı, o, u), sonraki hecelerin ünlüleri de kalın olur (a, ı, o, u); ilk hecedeki ünlü inceyse (e, i, ö, ü), sonraki hecelerin ünlüleri de ince olur (e, i, ö, ü). Bu özelliğe “Büyük Ünlü Uyumu” denir. Sözcüklerin eklerinin genellikle bu kurala uyduğu görülür: adım.
Küçük ünlü uyumu aykırılık nedir?
Alıntı kelimelerde küçük ünlü uyumu aranmaz: aktör, alkol, etiket, daktilo, kabul, doktor, yaramaz, önemli, alacaklı, müzik, profesör, radyo, onurlu, vb. Küçük ünlü uyumuna uymayan bazı kelimelere eklenen ekler, kelimenin son ünlüsüne uyar: kavun-u, konsül-luk, yaramaz-lik, müzik-ci, yağmur-luk, vb.
Sandalye büyük ünlü uyumu var mı?
Eğer biri ilk akşam zayıfsa, diğerleri de zayıf olmalı. Ancak, bu kelime hem yüksek hem de alçak ünlüler içeriyor. Yani sandalye kelimesi. Büyük uyum kuralına uymuyor.
Tavsiyeli Bağlantılar: Pembe Ne Hissettirir